Home Mapa (es) Noticias (es) Recursos Quen somos Iniciativas autonómicas
Neste apartado recóllense as iniciativas que leva a cabo cada Comunidade Autónoma para facer fronte ao suicidio nas súas diferentes facetas, non existindo polo momento unha coordinación nacional. Algunhas Comunidades non presentan actualmente un plan sistematizado.
Andalucía
En Andalucía non existe actualmente un plan específico nin un protocolo de actuación sistemático para as condutas suicidas. Non obstante, desenvolvéronse algunhas liñas de traballo para a prevención e tratamento da conduta suicida:
1. Rede Local de Prevención do Suicidio e un paquete de formación para profesionais de atención primaria.
2. Elaboración de documentos técnicos: Directrices xerais para a prevención do suicidio; Pautas éticas para programas de prevención do suicidio baseados en novas tecnoloxías; e ferramentas para a prevención do suicidio en diferentes ámbitos.
3. Elaboración dun catálogo de recursos e ferramentas para grupos de autoaxuda para superviventes do suicidio.
Aragón
Estratexia de Prevención do Suicidio de Aragón (ExPreSA)
O Goberno de Aragón propuxo no 2020 un Documento Marco para desenvolver unha estratexia para a prevención da conduta suicida e o rexistro e seguimento de pacientes en risco con dúas liñas estratéxicas:
1. Liña estratéxica de prevención universal e selectiva
2. Liña estratéxica de intervención, que ten dous obxectivos: a) Dispoñer dun rexistro de suicidios consumados e articular na historia clínica electrónica de Aragón un código de alerta de risco suicida e b) Protocolizar e priorizar a continuidade asistencial no risco de suicidio e no entorno social das persoas que se suicidaron.
Asturias
Protocolo para a detección e xestión de casos de persoas en risco de suicidio
En Asturias existe un protocolo para a detección e xestión dos casos de persoas en risco de suicidio que garante unha atención inmediata a aquelas persoas con alta ideación suicida, sendo atendidas en menos de 10 días.
O protocolo inclúe a atención clínica durante polo menos un ano de seguimento a aqueles pacientes que tiveran un intento de suicidio ou que estean en risco de suicidio, organizados nas seguintes fases:
1. Fase aguda: primeira cita (dentro dos 10 días despois da solicitude) e citas cada 1-2 semanas durante o primeiro mes.
2. Fase subaguda: citas cada 2 semanas ata o terceiro mes de seguimento.
3. Fase de remisión: cita mensual ata 12 meses con avaliación para saída ou continuación do protocolo ao cabo dun ano.
Illas Baleares
Observatorio do suicidio
O Observatorio do Suicidio creouse en 2017 co obxectivo de establecer un proxecto autonómico de prevención do suicidio. A prioridade do observatorio no último ano (2021) foi que todos os hospitais públicos teñan equipos de prevención e atención ao suicidio (APS).
Os APS son equipos multidisciplinarios que ofrecen un tratamento intensivo e específico a persoas de alto risco ou que realizaron un intento de suicidio previo. Consiste nunha atención ambulatoria de 3 a 6 meses na que se ofrecen intervencións terapéuticas individuais, grupais e familiares.
O Observatorio tamén propón unha Guía para a prevención e a primeira aproximación á conduta suicida nos centros educativos para detectar ó alumnado en risco e saber afrontar a problemática, así como un Protocolo de actuación no caso de que se detecte o risco de suicidio. O protocolo inclúe identificar se a conduta detectada é ideación suicida, autolesión ou risco inminente e contactar tanto coas familias como co dispositivo sanitario correspondente segundo o nivel de risco (baixo, medio ou alto).
Illas Canarias
Plan de Saúde Mental Canarias 2019-2023
O Plan de Saúde Mental de Canarias 2019-2023 inclúe unha liña estratéxica dedicada especificamente á prevención do suicidio.
O plan de prevención e actuación atópase actualmente en fase de desenvolvemento e propón 6 obxectivos xerais e 24 actividades, entre as que destacan: Desenvolvemento de protocolos únicos de actuación para pacientes con risco suicida tanto nos servizos de urxencias hospitalarias como nas unidades de internamento psiquiátrico; e a planificación e estudo de viabilidade dunha unidade de hospitalización ultracurta para pacientes con risco suicida considerable e incerto.
Cantabria
Programa de alta resolución para o manexo da conduta suicida e prevención do suicidio
O programa consiste en que, tras a visita a urxencias, os pacientes con ideación suicida ou risco de suicidio serán atendidos de maneira inmediata, conseguindo unha cita en 24-72 horas despois da alta de urxencias e dun seguimento intensivo.
Castela A Mancha
Plan Castela-A Mancha de Saúde Mental 2018-2025
O Plan de Saúde Mental de Castela-A Mancha 2018-2025 propón no Eixe III de Sostibilidade, promoción e prevención un obxectivo específico de Prevención do suicidio cuxas liñas de actuación están dirixidas ao desenvolvemento e aplicación de estratexias de prevención da depresión e do suicidio, poñendo maior énfase nos grupos de maior risco.
Castela e León
IV Plan Estratéxico de Saúde da Comunidade de Castela e León
O protocolo proposto pola Dirección Xeral de Asistencia Sanitaria de Castela- León determina a actuación tanto na atención primaria coma nos servizos de urxencias.
En canto á detección e atención á conduta suicida en atención primaria:
-Derivación psiquiátrica urxente para pacientes que: 1. realizaron un intento de suicidio que non requira tratamento médico, 2. teñan un alto risco de conduta suicida, ou 3. teñan alta ideación suicida xunto con outra enfermidade mental grave ou plan elaborado.
- Derivación en consulta a Saúde Mental nun prazo de 7 días para pacientes de risco medio.
- Derivación ordinaria aos servizos de Saúde Mental para pacientes de baixo risco.
Pola súa banda, todos os pacientes que cheguen ao servizo de urxencias por ideación ou intento de suicidio deberán ser atendidos no prazo dunha hora e recibir unha valoración polo profesional de psiquiatría para determinar se é necesario o ingreso hospitalario ou a derivación ao servizo de urxencias de Saúde Mental (dentro de 7 días).
Cataluña
Plan de Prevención do Suicidio de Cataluña 2021-2025
O principal obxectivo deste plan autonómico é a prevención da conduta suicida, sumándose á acción integrada e ao liderado dos sectores sanitario, social e social.
O plan consta de 6 liñas estratéxicas:
1. Aviso universal, selectivo, estrutural e estrutural do suicidio.
2. Procesos de detección, acceso, atención inmediata, tramitación e apoio nos casos de intento de suicidio.
3. Apoio aos familiares, outros superviventes e profesionais.
4. Seguridade clínica e prevención do suicidio.
5. Apoio á xestión e seguimento da información epidemiolóxica.
6. Gobernanza.
Extremadura
Código Suicidio
O Código de Suicidio do Sistema de Saúde de Estremadura é un protocolo de atención ás persoas que realizaron un intento de suicidio ou cun risco medio ou alto de conduta suicida. Cando se estima un risco elevado, o paciente é derivado ao Servizo de Urxencias Hospitalarias onde é valorado por Psiquiatría. Tras a avaliación propóñense tres posibles escenarios:
a) Ingreso na Unidade de Hospitalización Breve (UHB).
b) Alta no servizo de emerxencias e activación do código de suicidio de risco medio que garanta a atención por parte do Equipo de Saúde Mental nas próximas 72 horas.
c) Alta con seguimento por parte do Equipo de Atención Primaria e/ou de Saúde Mental.
Cando se estima un risco medio, séguese o seguinte itinerario asistencial:
Primeiro mes: Atención nas primeiras 72 horas por Enfermería Especialista en Saúde Mental; atención psiquiátrica nun prazo de 15 días e cita para Traballo Social antes de final de mes.
Segundo e terceiro mes: Polo menos dúas citas de seguimento ao mes no Equipo de Saúde Mental (teléfono e/ou presencial).
Galiza
O Plan de Prevención do Suicidio en Galiza conta con 7 liñas estratéxicas e 37 medidas que teñen como obxectivo reducir a taxa de suicidio e diminuír o sufrimento das persoas que tentaron suicidarse e das súas familias.
Entre elas, a liña estratéxica 3 “Prevención e abordaxe da conduta suicida”, a través das medidas 11 e 12, pretende establecer un código de activación que inicie o proceso asistencial do paciente en risco de suicidio e a garantía dunha resposta rápida e eficaz para a atención dos pacientes con risco de suicidio en saúde mental, respectivamente.
A Rioxa
I Plan de Prevención do Suicidio na Rioxa
O Plan de Prevención do Suicidio é unha das liñas prioritarias do III Plan de Saúde Mental (2016-2020) da Rioxa. O plan propón 4 liñas estratéxicas con 39 medidas.
Entre as medidas propostas dende a primeira liña estratéxica, “Detección, abordaxe e prevención de condutas suicidas e intervención con persoas que perderon un ser querido por suicidio” destacan:
- O establecemento dun Código de activación para garantir unha atención rápida e eficaz aos pacientes en risco de suicidio.
- Continuidade asistencial mediante seguimento telefónico.
- Intervencións psicoterapéuticas
Madrid
Atención ao Risco de Suicidio – ARSUIC
O Código ARSUIC foi establecido no 2012 e consiste nunha cita ambulatoria no Servizo de Saúde Mental nun prazo máximo dunha semana despois da alta hospitalaria ou de urxencias.
O Plan de Saúde Mental da Comunidade de Madrid 2018-2020 propón 11 liñas estratéxicas, sendo a liña estratéxica 5, a Prevención do suicidio; con cinco obxetivos:
1. Reducir os primeiros intentos de suicidio (prevención primaria)
2. Reducir o risco de suicidio despois de intentos anteriores (prevención secundaria)
3. Mellorar a atención aos familiares e achegados de persoas falecidas por suicidio
4. Potenciar e favorecer a coordinación e o traballo en rede
5. Mellorar a formación e a investigación na prevención do suicidio
Murcia
Programa de actuación para a promoción e mellora da saúde mental na Comunidade Autónoma da Rexión de Murcia 2019-2022
O Plan de Saúde Mental 2019-2022 da Comunidade de Murcia propón dentro do Eixe I (Fomento da Saúde Mental e Prevención do Trastorno Mental) unha liña estratéxica dirixida á Prevención do suicidio con 9 liñas de actuación, entre as que se atopan:
Liña de actuación 1: Desenvolvemento dun protocolo para intervir dende a atención primaria con pacientes con risco de conduta suicida.
Liña de actuación 2: Elaboración dun protocolo de derivación desde atención primaria á Saúde Mental para pacientes con alto risco de suicidio e intento de suicidio.
Liña de actuación 6: Mellora do proceso de continuidade asistencial entre hospitais públicos e Centros de Saúde Mental para pacientes con conduta suicida, especialmente en adolescentes e en poboación xeriátrica.
Navarra
Protocolo de colaboración interinstitucional para a prevención e actuación contra as condutas suicidas
Desde 2014 existe un protocolo de prevención e actuación contra as condutas suicidas que integra e coordina a todos os axentes implicados. Deste xeito, cando se detecte o risco autolítico, deberase avaliar o nivel de dito risco para derivarse ao dispositivo axeitado:
Nivel baixo: Atención Primaria e Centro de Saúde Mental
Nivel medio: Centro de Saúde Mental e Recursos Intermedios
Nivel alto: Hospitalización
O Plan de Saúde Mental de Navarra 2019-2023 propón como obxectivo a Prevención da conduta suicida, incluíndo a implantación dun Código de Suicidio para mellorar a identificación e seguimento dos pacientes baixo este código.
Actualmente existe un plan de seguimento telefónico.
País Vasco
Estratexia de prevención do suicidio en Euskadi
A estratexia componse de 9 áreas de actuación e un total de 57 medidas, entre elas:
-Crear un protocolo de actuación integrado para os profesionais de primeira intervención en crises suicidas.
-Sistematizar a formación dos e das profesionais de primeira intervención e emerxencias, referida á intervención en crise suicida e aos primeiros auxilios psicolóxicos, dentro dos programas de formación continuada.
Valencia
Plan de Prevención do Suicidio e Xestión da Conduta Suicida na Comunidade Valenciana - Vivir é a saída
Este plan de prevención propón 5 estratexias fundamentais:
1. Fomento da saúde mental positiva e prevención de condutas suicidas
2. Detección do risco de conduta suicida
3. Xestión da conduta suicida
4. Formación
5. Sistemas de información e investigación epidemiolóxica